Thành phố Hồ Chí Minh – Một hướng mới cho mô hình thành phố tương lai
Hôm nay tôi ở đây để thảo luận về một chủ đề cấp bách và mang tính thay đổi, nắm giữ chìa khóa cho tương lai của Thành phố Hồ Chí Minh – “Tăng trưởng Xanh – Hướng tới Net Zero”. Khi chúng ta giải quyết sự phức tạp của quá trình đô thị hóa và tính bền vững của môi trường, trách nhiệm chung của chúng ta là nắm bắt khái niệm tăng trưởng xanh và mô hình kinh tế tuần hoàn để cải thiện siêu đô thị yêu quý của chúng ta, Sài Gòn.
Xu hướng tăng trưởng xanh và phát triển kinh tế tuần hoàn đã thu hút sự chú ý của các siêu đô thị trên toàn thế giới và chúng ta cũng không ngoại lệ. Trong thời đại đô thị hóa nhanh chóng này, chúng ta đứng trước cả thách thức và cơ hội. Nền kinh tế tuần hoàn, với trọng tâm là giảm thiểu chất thải, tái chế tài nguyên và xem xét lại quy trình sản xuất, mang đến cho chúng ta con đường hướng tới sự thịnh vượng bền vững. Bằng cách áp dụng mô hình này, chúng ta không chỉ bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phù hợp với phúc lợi sinh thái.
Trọng tâm của nỗ lực này là yêu cầu cấp thiết phải xây dựng một hệ sinh thái mạnh mẽ cho nền kinh tế tuần hoàn. Điều này đòi hỏi nỗ lực chung từ nhiều bên liên quan – các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng địa phương và cá nhân. Các chính sách của chúng ta phải đóng vai trò là nền tảng trong hành trình hướng tới mức phát thải bằng không và tăng trưởng bền vững. Chúng ta cần những chính sách có tư duy tiến bộ nhằm khuyến khích các hoạt động xanh, thúc đẩy đổi mới và tạo môi trường thuận lợi cho việc áp dụng các công nghệ sạch. Thông qua những chính sách như vậy, chúng ta có thể đảm bảo rằng sự phát triển của thành phố không gây tổn hại đến môi trường mà là hài hòa với môi trường.
Sự phát triển của nền kinh tế tuần hoàn phụ thuộc vào việc sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên. Khi cố gắng giảm dấu chân sinh thái, chúng ta phải áp dụng tư duy coi trọng việc tối ưu hóa tài nguyên. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi mô hình – sự chuyển đổi từ cách tiếp cận tuyến tính “nhận – làm – bỏ” sang cách tiếp cận tuần hoàn, trong đó tài nguyên được tái sử dụng, sửa chữa và tái tạo. Bằng cách đó, chúng ta không chỉ bảo tồn được những nguyên liệu thô quý giá mà còn giảm bớt căng thẳng cho nguồn tài nguyên hữu hạn của hành tinh chúng ta.
Trong quá trình theo đuổi tăng trưởng bền vững, chúng ta có thể rút ra những bài học vô giá từ kinh nghiệm của các siêu đô thị khác trên thế giới. Những câu chuyện thành công và thách thức quốc tế cung cấp cho chúng ta lộ trình để định hướng con đường riêng của mình. Trong bối cảnh đó, sự tham gia gần đây của Thành phố Hồ Chí Minh vào “Sáng kiến THÀNH PHỐ ĐÔI MỚI TOÀN CẦU” tại Liverpool mang lại nhiều hứa hẹn. Bằng cách cộng tác với các thành phố đô thị toàn cầu khác, chúng ta có thể tận dụng khả năng nhận diện thương hiệu của thành phố để trao đổi kiến thức, chia sẻ các phương pháp hay nhất và cùng nhau hướng tới một tương lai xanh hơn, sáng tạo hơn.
Bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, xây dựng các chính sách có tầm nhìn, tối ưu hóa nguồn lực và học hỏi từ các đối tác toàn cầu, chúng ta có thể thúc đẩy Thành phố Hồ Chí Minh hướng tới một tương lai được đặc trưng bởi tăng trưởng bền vững, quản lý môi trường và khả năng phục hồi. Cùng nhau, chúng ta có sức mạnh để biến thành phố của mình thành một ví dụ điển hình về đổi mới xanh, nơi tiến bộ đi đôi với sự bền vững.
1. BỐI CẢNH
Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc, năm 2014, 54% dân số thế giới, xấp xỉ 3,3 tỷ người, sống ở thành thị. Đến năm 2030, khoảng 66%, tương đương 5 tỷ người sẽ sống ở khu vực thành thị. Điều này không chỉ thể hiện thách thức lớn trong cách chúng ta xây dựng và quản lý thành phố mà còn mang đến cơ hội đáng kể để cải thiện cuộc sống của hàng tỷ người. Trước thách thức đó, các kỹ sư trên toàn thế giới đang chuyển sang công nghệ mới – chẳng hạn như Hệ thống Vật lý Không gian mạng, 5G và phân tích dữ liệu – tìm kiếm các phương pháp và giải pháp mới sẽ cải thiện giao thông thành phố, quản lý nước và chất thải, sử dụng năng lượng và một loạt các vấn đề cơ sở hạ tầng khác làm nền tảng cho hoạt động của thành phố và cách sống của người dân thành thị.
Theo Deloitte, để giải quyết những thách thức do đô thị hóa mang lại, các nước trên thế giới đã đầu tư đáng kể vào việc xây dựng thành phố thông minh trong hơn một thập kỷ qua. Lượng đầu tư ngày càng tăng qua từng năm và dự kiến sẽ đạt mức cao nhất trong 5 năm tới, đặc biệt là ở các nước châu Á, nhờ những lợi thế đi sau giúp họ có nhiều dư địa để phát triển ở các thành phố thông minh.
1-1. Cải thiện chất lượng cuộc sống
Cốt lõi của thành phố thông minh là giải quyết các vấn đề đô thị bằng cách xây dựng nền tảng thành phố thông minh trong thành phố hiện có. Trước đây, thành phố phải chịu đựng tình trạng tắc nghẽn giao thông, thiếu điện và các vấn đề ô nhiễm môi trường và các thành phố đã cố gắng giải quyết những vấn đề này thông qua các biện pháp vật lý. Ngược lại, ngày nay, thành phố thông minh tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề chung và phân tích dữ liệu được tạo ra qua Internet.
Ví dụ, thành phố thông minh Amsterdam đã giúp nó tiết kiệm 9-14% chi phí nhiên liệu và lượng khí thải carbon dự kiến sẽ giảm 40% vào năm 2025. Hệ thống nước thông minh của Barcelona giúp thành phố tiết kiệm 58 triệu đô la Mỹ mỗi năm và hệ thống bãi đậu xe thông minh tiết kiệm 50 triệu đô la Mỹ hàng năm. Tại Songdo, Hàn Quốc, giải pháp tòa nhà thông minh giúp tiết kiệm khoảng 30% năng lượng tiêu thụ cho mỗi tòa nhà.
Do đó, với việc áp dụng thành phố thông minh, người dân Thành phố Hồ Chí Minh có thể được hưởng một số lợi ích xã hội. Thứ nhất, hoạch định chính sách dựa trên dữ liệu sẽ nâng cao hiệu quả của chính sách và tạo môi trường xã hội thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và đời sống người dân. Thứ hai, phân tích dữ liệu giám sát theo thời gian thực bằng hệ thống cảm biến có thể cải thiện an toàn và an ninh công cộng. Thứ ba, tăng hiệu quả thu gom rác thải bằng cách sử dụng cảm biến trong thùng chứa rác thải có thể giúp thành phố quản lý rác thải hiệu quả hơn. Thứ tư, giảm tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm đô thị thông qua tối ưu hóa cơ sở hạ tầng giao thông có thể giúp thành phố giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm. Thứ năm, tiết kiệm năng lượng thông qua hiểu biết sâu sắc về việc sử dụng năng lượng theo thời gian thực có thể giảm chi phí liên quan.
1-2. Đảm bảo phân tích cạnh tranh
Mang lại sự đổi mới trong hoạt động đô thị bằng cách xây dựng một thành phố thông minh có thể đạt được một thành phố cạnh tranh. Người dân có thể tham gia trực tiếp vào quá trình phát triển thành phố thông minh và xây dựng thành phố thông minh bền vững nơi mà các bên liên quan của thành phố có thể chia sẻ những ý tưởng. Các cá nhân, các ngành công nghiệp, sự phát triển không ngừng áp dụng các kỹ năng CNTT trong khu vực công và hiệu quả tạo việc làm có thể đạt được thông qua nhiều hình thức đầu tư và tính cạnh tranh và hợp tác của đô thị.
Ví dụ, theo thống kê của Deloitte, các thành phố đầu tư vào công nghệ và cơ sở hạ tầng thông minh đã giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống 1,0%. Theo thống kê, đầu tư vào lưới điện thông minh và cơ sở hạ tầng thúc đẩy tốc độ tăng trưởng GDP thêm 0,7%. Ngoài ra, với mức tăng chưa từng có 20% trong đầu tư vào CNTT có thể thúc đẩy tăng trưởng GDP thêm 1,0%.
Do đó, với việc áp dụng thành phố thông minh, Thành phố Hồ Chí Minh có thể được hưởng lợi từ lợi thế cạnh tranh mà thành phố sẽ đạt được. Thứ nhất, thành phố có thể tăng GDP bình quân đầu người. Thứ hai, nó có thể làm giảm tỷ lệ thất nghiệp. Cuối cùng, cho phép các nhà quản lý đô thị đưa ra quyết định khoa học và thực hiện quản lý chi tiết.
2. Định nghĩa Thành phố thông minh
2-1.Tác động xã hội và tái tạo đô thị
Thành phố thông minh ra đời nhằm giải quyết các vấn đề đô thị khác nhau (môi trường, tiết kiệm năng lượng, giao thông, v.v.) bằng dịch vụ và công nghệ tốt hơn dựa trên sự đổi mới và tác động xã hội. Thành phố thông minh cũng chia sẻ và phân tích dữ liệu được tạo từ các cảm biến và camera quan sát được lắp đặt ở nhiều cơ sở đô thị khác nhau thông qua internet, đồng thời cung cấp công nghệ thông tin mới trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm năng lượng, giao thông và quản lý tòa nhà nhằm mục đích cải thiện chất lượng cuộc sống trong thành phố.
Trong những năm qua, các thành phố đã thay đổi các quy tắc cấu thành của nó. Thành phố từ nơi có đời sống xã hội đã trở thành không gian được sử dụng để tận dụng cơ sở hạ tầng và dịch vụ. Tâm lý này đã tạo ra tình trạng xuống cấp, mất trật tự, lãng phí, thiếu nguồn lực, dịch vụ kém. Nó định hình một mô hình thành phố mới quyết định quá trình mở rộng đô thị. Điều cấp thiết là phải xác định một mô hình phát triển đô thị mới, được cấu trúc dựa trên chính sách chặt chẽ và hữu cơ, với các mối quan hệ đa cấp, trong đó các thành phố đóng vai trò kép là người thực hiện chính sách và người hoạch định chính sách.
Vì vậy, tái tạo đô thị là nỗ lực nhằm đảo ngược sự suy giảm đó bằng cách cải thiện cơ cấu vật chất, và quan trọng hơn là nền kinh tế của những khu vực đó. Ở một số nước phát triển, quá trình đô thị hóa nhanh chóng ở các thành phố lớn đã bắt đầu. Nó dẫn đến nhiều vấn đề đô thị, bao gồm lãng phí tài nguyên năng lượng, suy giảm các hoạt động thương mại, tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm. Ngoài ra, việc giảm đầu tư vào trung tâm thành phố đã làm cơ sở vật chất, hạ tầng hiện có xuống cấp, khiến điều kiện kinh tế khu vực nội đô rơi tự do.
Khái niệm tái tạo đô thị nổi lên như một giải pháp chính sách thay thế cho những vấn đề này. Trong những năm 1980, các dự án tái tạo đô thị tập trung vào việc hồi sinh vật chất và kinh tế của trung tâm thành phố đổ nát. Tuy nhiên, kể từ những năm 1990 trên khắp châu Âu, cách tiếp cận mới về tái tạo đô thị đã xuất hiện. Nó nhấn mạnh các quan điểm về môi trường và kinh tế cũng như các phương pháp tiếp cận tích hợp hơn để tái phát triển đô thị. Nó liên quan đến việc kích thích các hoạt động kinh tế và cải thiện môi trường với các yếu tố xã hội và văn hóa rộng hơn. Nói cách khác, tái tạo đô thị là một khái niệm nhấn mạnh việc xử lý toàn diện để khôi phục các lĩnh vực vật chất, môi trường, công nghiệp, kinh tế, xã hội và văn hóa của thành phố.
Trên thực tế, Anh chính là quốc gia đi tiên phong trong khái niệm tái tạo đô thị. Triết lý tái tạo đô thị ở Anh gắn liền với việc tạo ra “những nơi bền vững mà mọi người muốn sống, làm việc và nuôi dưỡng gia đình”. Công thức then chốt để tái tạo đô thị thành công là sự kết hợp của (1) tăng cường khả năng dịch chuyển kinh tế và xã hội, (2) phát huy các giá trị địa phương và (3) sự tham gia của các khu vực thứ ba.
Và bây giờ, khi chúng ta đang sống trong thời đại này, các công nghệ tiên tiến sẽ giảm bớt nhiều rào cản mà chúng ta từng gặp phải liên quan đến các vấn đề đô thị. Điều này có nghĩa là xây dựng cơ sở hạ tầng thông minh. Cơ sở hạ tầng thông minh giúp cộng đồng gắn kết hơn, giảm tội phạm và tạo ra hệ thống quản lý năng lượng hiệu quả hơn. Trên nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm dịch vụ công dân, phát triển kinh tế, cộng đồng, thực thi pháp luật, quản lý tài nguyên, thay đổi hành vi và sức khỏe, trong số những lĩnh vực khác có thể được hưởng lợi từ cơ sở hạ tầng đó và đó là tác động xã hội và tái tạo đô thị mà chúng ta có thể mong đợi từ việc xây dựng một thành phố thông minh.
2-2. Tăng trưởng kinh tế bền vững
Dựa trên hộp cát công nghệ đổi mới, dự án thành phố thông minh nhằm mục đích xây dựng một thành phố thông minh bền vững, trong đó người dân và các công ty khởi nghiệp địa phương tham gia phát triển thành phố thông minh và chia sẻ ý tưởng.
Từ “phát triển bền vững” xuất hiện vào những năm 1980 để bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau như kinh tế, đô thị, nông thôn, công nghiệp, nông nghiệp, công nghệ. Khi đó, phát triển bền vững được Ủy ban Môi trường và Phát triển Thế giới định nghĩa: “Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng được nhu cầu của hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai”. Đã có những nỗ lực nghiên cứu nhằm xác định các chỉ số cho sự phát triển bền vững được áp dụng ở châu Âu, bao gồm phát triển kinh tế xã hội, hòa nhập xã hội, thay đổi nhân khẩu học, y tế công cộng, biến đổi khí hậu và năng lượng, sản xuất và tiêu dùng bền vững, tài nguyên thiên nhiên, giao thông bền vững, quản trị tốt và quan hệ đối tác toàn cầu. Các mục tiêu phát triển bền vững được coi là có mối liên hệ với nhau và đòi hỏi sự tích hợp tư duy giữa tất cả các lĩnh vực của thành phố và tạo động lực cho sự hợp tác giữa các tổ chức trong nước và quốc tế cũng như người dân tham gia vào quá trình ra quyết định, hoạch định chính sách và quản trị phát triển bền vững.
Và Thành phố thông minh có thể giúp khắc phục những hạn chế của phát triển đô thị truyền thống có xu hướng quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị theo dạng silo. Bằng cách tận dụng đặc điểm phổ biến của dữ liệu và dịch vụ được cung cấp bởi các công nghệ kỹ thuật số, chẳng hạn như Điện toán đám mây, Internet vạn vật hoặc Dữ liệu mở, chúng giúp kết nối các bên liên quan khác nhau của thành phố, cải thiện sự tham gia của người dân, cung cấp các dịch vụ mới và nâng cao các dịch vụ hiện có cũng như cung cấp bối cảnh – quan điểm nhận thức về hoạt động của thành phố. Tuy nhiên, việc phát triển Thành phố thông minh rất phức tạp, đầy thách thức và có bối cảnh cụ thể. Những thách thức bao gồm các diễn ngôn khác nhau được các nhà công nghệ và nhà hoạch định chính sách sử dụng, thiếu khả năng kết nối các thách thức về tính bền vững của đô thị với các phương pháp tiếp cận có thể hành động và áp lực lên sự gắn kết xã hội và lãnh thổ đòi hỏi các giải pháp quản trị độc đáo.
Các lĩnh vực mà chúng ta có thể mong đợi cải thiện là (1) giao thông đô thị bền vững, (2) các quận và môi trường xây dựng bền vững, và (3) cơ sở hạ tầng và quy trình tích hợp. Đầu tiên, với khả năng giao thông bền vững trong đô thị, chúng ta có thể sử dụng thông tin người đi đường theo thời gian thực cho phép mọi người đưa ra quyết định sáng suốt về khả năng di chuyển của mình, tiết kiệm thời gian và năng lượng. Có thể tăng cường giao thông công cộng dựa trên CNTT, giúp giảm thời gian chờ đợi cũng như lượng khí thải và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại đa phương thức. Thứ hai, với môi trường xây dựng và quận bền vững, chúng ta có thể sử dụng các công nghệ thông minh cho môi trường xây dựng để đạt được cuộc sống tốt hơn, sử dụng hiệu quả tài nguyên và giảm chất thải. Các quận bền vững cũng là một lĩnh vực trọng tâm, cho phép chúng ta giảm lượng khí thải và mức tiêu thụ tài nguyên bằng cách áp dụng các công nghệ tích hợp tiết kiệm năng lượng. Và chúng ta cũng có thể tạo ra các cộng đồng cùng quan tâm có thể là chìa khóa để hỗ trợ giải pháp SCC tích hợp. Thứ ba là cơ sở hạ tầng và quy trình tích hợp. Chúng ta có thể xây dựng nền tảng thành phố thông minh cho phép giám sát và chỉ đạo phòng ngừa theo thời gian thực đối với các thành phố. Các dịch vụ thành phố thông minh cũng có thể thực hiện được, cho phép đồng sở hữu các vấn đề và kết quả của địa phương. Ở đây, nó còn giúp chính quyền thành phố tiết kiệm hiệu quả và khuyến khích sự tham gia ở cấp địa phương. Lưới điện thông minh rất đáng chú ý ở đây vì với thông tin và hiểu biết được thu thập, các nhà quy hoạch và quản lý có thể sử dụng dữ liệu và thông tin đó.
2-3. Kết nối các thành phố: Xác thực chéo và chia sẻ kinh tế
Dự án sẽ hỗ trợ sự tham gia, thương mại hóa và toàn cầu hóa của người dân. Nó sẽ thúc đẩy khả năng cạnh tranh toàn cầu bằng cách hợp tác trong các thành phố quốc tế.
Thuật ngữ “nền kinh tế chia sẻ” vẫn chưa có một định nghĩa được thống nhất rộng rãi. Tuy nhiên, nó thường đề cập đến các tương tác có tổ chức trong đó các cá nhân hoặc tổ chức trao đổi với người khác khả năng “thặng dư” hoặc “nhàn rỗi” chưa được khai thác của tài sản của họ, thường là cho một số loại hình thanh toán hoặc dịch vụ. Ba đặc điểm phân biệt nền kinh tế chia sẻ với thị trường truyền thống hoặc thực tiễn chia sẻ cộng đồng: sử dụng công nghệ kỹ thuật số để kết nối người mua và người bán, tận dụng năng lực nhàn rỗi và xác minh niềm tin. Nền kinh tế chia sẻ thường được sử dụng như một thuật ngữ chung cho các mô hình kinh doanh mới hoặc bị nhầm lẫn với các khái niệm mới nổi tương tự như “nền kinh tế hợp tác”, “nền kinh tế ngang hàng”, “nền kinh tế tự do”, “nền kinh tế theo yêu cầu”. và “nền kinh tế đám đông”.
Nền kinh tế chia sẻ đã tạo ra nhiều cơ hội cho các thành phố thông minh trong việc cải thiện sử dụng tài sản và giảm chi phí giao dịch cũng như giảm lãng phí một cách hiệu quả. Cải thiện sử dụng tài sản mang lại nhiều kết quả tích cực, chẳng hạn như tiết kiệm năng lượng và giảm tắc nghẽn. Mặc dù việc chia sẻ hàng hóa và dịch vụ trên thị trường đã có lịch sử lâu đời và việc chia sẻ trực tiếp kiểu cũ vẫn còn diễn ra trong cộng đồng ở khắp mọi nơi, các nhà trung gian Internet giờ đây có thể hỗ trợ các giao dịch này và kết nối cung cầu theo thời gian thực trên quy mô lớn.
Khi nền kinh tế chia sẻ được đưa vào thành phố thông minh, nó có thể mở ra nhiều cơ hội khác nhau. Nền kinh tế chia sẻ được thúc đẩy bằng cách hỗ trợ các công nghệ kết nối kỹ thuật số, cung cấp nền tảng cho những đổi mới này theo nghĩa là nó cho phép thực hiện ngay lập tức. Thông tin và kiến thức theo thời gian thực do các cá nhân thu thập là chìa khóa để giải quyết việc sử dụng kém hiệu quả các tài sản chưa được sử dụng đúng mức và biến thành phố trở nên “thông minh”.
Có ba lĩnh vực chính mà chúng ta có thể mong đợi cải tiến: công nghệ, yếu tố con người và tổ chức. Đầu tiên, công nghệ dựa trên việc sử dụng CNTT để biến đổi cuộc sống và công việc trong thành phố theo những cách phù hợp. Từ quan điểm của một dịch vụ chia sẻ, công nghệ rất quan trọng để một thành phố trở nên thông minh vì cơ sở hạ tầng công nghệ thay đổi đáng kể và căn bản cách thức chia sẻ tài nguyên trong đó.
Thứ hai, yếu tố con người dưới góc độ dịch vụ chia sẻ nêu bật vai trò của cơ sở hạ tầng con người, vốn nhân lực và giáo dục trong phát triển đô thị. Thành phố thông minh là một thành phố nhân đạo, mang lại nhiều cơ hội để khai thác tiềm năng con người và giúp mọi người có cuộc sống sáng tạo.
Thứ ba, các tổ chức của thành phố thông minh tập trung vào sự hỗ trợ chính phủ và các chính sách quản trị, đồng thời bao gồm nhiều yếu tố khác nhau như cộng đồng thông minh, chính phủ thông minh, quản trị tích hợp và minh bạch, mạng lưới và quan hệ đối tác. Chính phủ thông minh hơn không chỉ điều tiết đầu ra của hệ thống kinh tế và xã hội; mà còn kết nối linh hoạt với các bên liên quan như người dân, cộng đồng và doanh nghiệp.
3. So sánh
Có một loạt các thông số mà một thành phố phải tuân theo để được coi là thành phố thông minh: công nghệ, quản trị, chính sách, con người và cộng đồng, nền kinh tế, cơ sở hạ tầng được xây dựng và môi trường tự nhiên. Lưu ý đến những điều này, cách chúng ta phát triển khuôn khổ phù hợp cho Việt Nam cần phải cân nhắc nhiều yếu tố.
Để làm được như vậy, chúng ta có thể xem xét cách tiếp cận của phương Tây, châu Á và Hàn Quốc trong cách họ xây dựng khuôn khổ cho thành phố thông minh, như được tóm tắt trong Bảng 1.
Bảng 1: Các cách tiếp cận khác nhau của thành phố thông minh
Đối với các nước phương Tây, tập trung quanh châu Âu, lãnh đạo tư nhân với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống là người khởi xướng dự án. Mục đích của họ là ứng phó hiệu quả với các vấn đề biến đổi khí hậu và tái tạo đô thị. Ở nhiều nước châu Á bao gồm Trung Quốc và Ấn Độ, tập trung vào các nước đang phát triển, lãnh đạo công với mục tiêu tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia là người khởi xướng dự án. Mục đích của họ là giải quyết các vấn đề đô thị hóa cấp bách và kích thích nền kinh tế tăng trưởng hơn nữa.
Nếu chúng ta xem xét trường hợp gần đây của Hàn Quốc như một ví dụ, thì chính quyền trung ương dường như có toàn quyền kiểm soát dự án thành phố thông minh. Chính phủ Hàn Quốc đã khởi động dự án thí điểm thành phố thông minh quốc gia ở Sejong và Busan, tập trung vào việc xây dựng dự án thành phố mới bằng cách tận dụng các dự án hiện có do các công ty nhà nước vận hành.
4. Quản trị
Việt Nam là quốc gia phát triển kinh tế nhanh nhất ở châu Á, với hơn 70% tổng dân số ở độ tuổi 30 hoặc trẻ hơn. Do đó, điều quan trọng là thiết lập hoạt động kinh doanh thành phố thông minh dựa trên PPP (Quan hệ đối tác công-tư) như một bước đệm để tạo ra một hệ thống kinh tế tăng trưởng mới bền vững cho thế hệ tiếp theo. Trong trường hợp của Hàn Quốc, mặc dù lĩnh vực thành phố thông minh quốc gia được chính phủ quản lý, nhưng nhiều bộ và ngân sách không được huy động do sự kiểm soát mang tính thâu tóm từ một nhóm bộ cụ thể. Ngoài ra, các chính sách bãi bỏ quy định và hệ sinh thái đổi mới do khu vực công/tư nhân mang tính khuyến khích cần phải tồn tại vì chúng vô cùng quan trọng trong việc xây dựng thành phố thông minh, nhưng chính phủ Hàn Quốc chưa cung cấp chính xác các nguồn lực cần thiết để hệ thống đó phát triển trong khi phát hành quá nhiều vốn, điều này khiến bộc lộ những vấn đề về hiệu quả và tính khả thi về mặt kinh tế. Do đó, Thành phố Hồ Chí Minh được khuyến nghị đặt mục tiêu tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu giữa các doanh nghiệp nhỏ bằng cách thiết lập hệ sinh thái đổi mới quốc tế, các dự án tái tạo đô thị và cụm công nghiệp.
Dự án thí điểm Thành phố Hồ Chí Minh thông minh có thể thu hút các công ty đổi mới sáng tạo trên toàn thế giới, bao gồm cả các công ty ở Việt Nam, đồng thời đưa ra một mô hình kinh doanh nhằm giải quyết các vấn đề đô thị. Đây sẽ là động lực để vốn, nhân lực, công nghệ nước ngoài dẫn dắt các doanh nghiệp thông minh tại TP.HCM. Mặc dù hiện có rất nhiều dự án thành phố thông minh đang được triển khai trên khắp thế giới, chính phủ và các công ty Việt Nam nên quan tâm đến hoạt động kinh doanh thành phố thông minh và cơ cấu đổi mới của Toronto để hiểu rõ hơn. Chính quyền Toronto từ lâu đã cung cấp khu đất bến tàu bị bỏ hoang (dự án Quayside) cho Google, nơi đã nhận được khoản đầu tư trị giá 2 nghìn tỷ USD cho nhiều thử nghiệm khác nhau. Hành động này đã tác động đến các lĩnh vực đổi mới chính của Nền kinh tế số và thu hút nhiều công ty khởi nghiệp/công nghệ từ Hoa Kỳ và Châu Âu. Các trường đại học ở Toronto đang trải qua tác động tổng hợp của việc nâng cao chất lượng nghiên cứu R&D đồng thời thu hút sinh viên tài năng.
Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có thể đặt nền móng kinh tế trong thời gian ngắn thông qua dự án thí điểm thành phố thông minh, đây sẽ là hình mẫu cho khu vực Đông Nam Á trong trung và dài hạn.
Để có được một giải pháp hiệu quả, điều quan trọng là phải tạo ra một cơ cấu tổ chức và chính sách hữu hiệu. Để giải quyết các vấn đề nảy sinh thông qua các dự án và đạt được hai mục tiêu nêu trên, cần tận dụng nguồn vốn, công nghệ và nhân lực nước ngoài vì chỉ riêng ngân sách quốc gia là khó khăn.
Có nhiều phần chưa phù hợp với hệ thống pháp luật Việt Nam như các dịch vụ và công nghệ khác nhau được triển khai trong thành phố thông minh. Một thành phố thông minh có thể được chuẩn bị cho việc bãi bỏ quy định, các chính sách hỗ trợ đa dạng và giảm nhẹ hệ thống để không chỉ tuân thủ luật pháp mà còn thực hiện đúng các dự án thí điểm. Phương pháp chuẩn bị là xin phê duyệt các luật đặc biệt liên quan đến Thành phố Thông minh từ Hội đồng Chỉ đạo Thành phố Thông minh. Ngoài ra, một thành phố thông minh cần có sự hỗ trợ từ Nhóm công tác về Thành phố thông minh để xây dựng các quy hoạch tổng thể.
5. Kết thúc
“Dự án thành phố thông minh được hình dung là “Tăng trưởng xanh – Hướng tới Net Zero” mang đến cơ hội chuyển đổi cho Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ cải thiện cơ sở hạ tầng đô thị mà còn tạo ra tác động tích cực lâu dài đến môi trường và chất lượng cuộc sống cho người dân. Bằng cách hợp tác với các thành phố toàn cầu khác trong sáng kiến đổi mới này, Thành phố Hồ Chí Minh có thể thu được nhiều lợi ích:
1. Tính bền vững về môi trường: Trọng tâm về “Tăng trưởng xanh” phù hợp với các nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu. Thực hiện các biện pháp bền vững, chẳng hạn như tích hợp năng lượng tái tạo, quản lý chất thải hiệu quả và giao thông xanh, sẽ làm giảm đáng kể lượng khí thải carbon của thành phố và cải thiện chất lượng không khí.
2. Tăng trưởng kinh tế: Đầu tư vào khuôn khổ thành phố thông minh thu hút các công ty công nghệ xanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cơ hội việc làm trong khu vực. Thành phố có thể trở thành trung tâm đổi mới, thu hút cả đầu tư trong và ngoài nước.
3. Cơ sở hạ tầng được cải thiện: Cách tiếp cận thành phố thông minh thúc đẩy việc sử dụng các công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa cơ sở hạ tầng đô thị. Lưới điện thông minh, hệ thống quản lý giao thông thông minh và phân phối nước hiệu quả có thể nâng cao chất lượng cuộc sống chung của người dân.
4. Nâng cao chất lượng cuộc sống: Các chính sách “Net Zero” có thể mang lại không khí sạch hơn, giảm ô nhiễm tiếng ồn và cải thiện không gian xanh. Điều này sẽ góp phần mang lại một dân số khỏe mạnh hơn, hạnh phúc hơn và thu hút nhiều khách du lịch hơn.
5. Hợp tác toàn cầu: Hợp tác với các thành phố toàn cầu khác trong dự án này thúc đẩy trao đổi kiến thức, chia sẻ phương pháp hay nhất và hợp tác giải quyết vấn đề. Thành phố Hồ Chí Minh có thể học hỏi kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc của các thành phố khác trên con đường tương tự. Đặc biệt, Thành phố Hồ Chí Minh gần đây đã tham gia “Hội nghị thượng đỉnh OXYGEN Liverpool” để hợp tác với các thành phố đô thị toàn cầu tham gia “Sáng kiến THÀNH PHỐ ĐÔI Toàn cầu”.
6. Khả năng phục hồi: Việc tập trung vào “Net Zero” sẽ nâng cao khả năng phục hồi của thành phố trước những thách thức môi trường trong tương lai, giảm tính dễ bị tổn thương trước các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt và đảm bảo một tương lai bền vững hơn cho các thế hệ mai sau.
7. Hình ảnh quốc tế tích cực: Thúc đẩy “Tăng trưởng xanh – Hướng tới Net Zero” giúp Thành phố Hồ Chí Minh phù hợp với các mục tiêu bền vững toàn cầu. Hình ảnh tích cực này có thể nâng cao danh tiếng của thành phố trên trường quốc tế, thu hút sự quan tâm và ủng hộ từ các quốc gia và tổ chức khác.
Về bản chất, việc Thành phố Hồ Chí Minh theo đuổi dự án thành phố thông minh với chủ đề “Tăng trưởng xanh – Hướng tới Net Zero”, phối hợp với các thành phố toàn cầu khác, mang đến cơ hội độc đáo để tạo ra một môi trường đô thị thịnh vượng, bền vững và linh hoạt, mang lại lợi ích cho cả thế hệ hiện tại và tương lai”.
Kết thúc
Về tác giả :
Jaewon Peter Chun
Chủ tịch Diễn đàn Thành phố Thông minh Thế giới (WSCF)
- Kể từ tháng 11 năm 2019; là Chủ tịch Diễn đàn Thành phố Thông minh Thế giới, Giám đốc Điều hành, ARK- i Labs Jaewon cũng là Giám đốc điều hành, XnTREE.
- Kể từ tháng 3 năm 2011: Giám đốc Điều hành Phòng Thương mại Hàn Quốc-Israel (KICC)
- Kể từ tháng 1 năm 2005 : Đối tác của Công ty & Đầu tư APEX, ARK-i Labs, công ty của Jaewon, đóng vai trò then chốt trong việc dẫn dắt các dự án thành phố thông minh bằng cách lập kế hoạch tổng thể cho thành phố thông minh và huy động vốn từ khu vực tư nhân.
- Hiện tại, ARK-I Labs đang tham gia vào các dự án thành phố thông minh tại hơn 7 thành phố trên khắp thế giới.
